Bebek ve Çocuklarda Böbrek Taşları

Böbrek taşı, idrardaki mineraller çok yüksek olduğunda çocuğun böbreğinde oluşabilen katı, kum benzeri oluşumlardır. İdrardaki taş oluşumuna yol açabilen mineraller; kalsiyum, fosfor, okzalat, ürik asit ve sistindir. Bu maddelerin aşırı birikimi halinde böbrekte veya idrar kanalında taşlar oluşur.  

Bebeklerde böbrek taşı neden olur ?                 

Taş oluşumu birçok metabolik faktöre bağlı ortaya çıkabilir. Bunların bir kısmı genetik, bir kısmı ailesel ve bir kısmı da sonrada ortaya çıkan nedenlerdir. Taş hastalığı tespit edilen bebek ve çocukların su ve sıvı alımının arttırılması ve aşırı tuz tüketimlerinin azaltılması kadar,  cips, kraker, çerez gibi abur cubur türü gıdaların ve çikolata, çay, kahve gibi çocuk beslenmesinde zaten yer almaması gereken yiyecek ve içeceklerin de yemeklerden çıkartılması gerekir.  Taş hastalığı olan bebek ve çocuklarda, taşın kalsiyum yüksekliğine bağlı olduğu düşünülüyorsa, yaşamın ilk yılında rutin olarak kullanılan D vitamini azaltılabilir veya bazen de tamamen kesilebilir. Ayrıca aşırı C vitamini alımının da idrarda okzalat atılımını artırarak, böbrek taşlarına neden olabileceği unutulmamalıdır.

Böbrek taşı ağrı yapar mı?

Taş idrar kanalına girer ama düşmez takılırsa bu durum kolik dediğimiz çok şiddetli ağrıya ve beraberinde bulantı kusmaya sebep olabilir. Ancak çoğu taşın uzun süre hiçbir bulgu vermeden sessiz ve sinsi olarak büyüyebileceği unutulmamalıdır.  Böbrek taşı olan herhangi bir çocuk, gelecekte başka bir taş geliştirme riski altındadır.

Bebeklerde böbrek taşı belirtileri

Böbrek taşları hiçbir belirti vermeden sessizce kalabilecekleri hatta bazen sessizce idrarla atılabilecekleri gibi, bazen de çok şiddetli ağrı, bulantı kusma, idrarda kan gelmesine ve kanalı tıkayıp enfeksiyona yol açarlarsa da yüksek ateşe neden olabilirler.

Teşhis

Hastanın ve ailenin detaylı öyküsünün alınması taş hastalığı ailesel olabileceği için çok önemlidir. Daha sonraki aşamada ayrıntılı bir muayene yapılmalıdır. Ardında idrar ve kanalda taş gelişimine yol açabilecek maddelerin yüksek olup olmadığı araştırılmalı ve mutlaka ayrıntılı bir ultrason ile böbrek ve idrar yolları çok detaylı olarak araştırılmalıdır. Erişkinlerde sık kullanılan bilgisayarlı tomografi, radyasyon nedeni ile çok daha az kullanılmaktadır.

Bebeklerde böbrek taşı tedavisi

Tedavide öncelik taştan kurtulmaktadır. Taş kendiliğinden düşmeyecek kadar büyükse; dışarıdan ses dalgaları ile taş kırma (ESWL), kapalı olarak taşa ulaşma ve taşı yerinde lazer ile kırma (URS, RIRS) ya da böbreğe küçük bir delikten girmek sureti taşa ulaşma (Perkütan PNL) ve taşı yerinde kırma yöntemlerinden biri ile tedavi yapılmalıdır. Dışardan ses dalgaları ile taş kırma bebek ve çocuklarda oldukça etkili olsa da anestezi gereksinimi olması, birkaç seans uygulanması gerekliliği ve bazen de kırılan taşların dökülürken tıkanıklığa yol açabilmesi nedeniyle büyük taşlarda çok tercih edilmemektedir.

Böbrek taşı olan bebeklerde diyet ve beslenme

Bol su ve sıvı alımı, az tuz (sodyum) ve hayvansal protein tüketilmesi, beslenmenin temelini oluşturur. Aksi söylenmedikçe; kalsiyum yani süt ve süt ürünlerinin kısıtlanmasına gerek yoktur.  Aşırı oksalat içeren ve abur cuburdan uzak durulması çok önemlidir. Sürekli kabızlık hali taş oluşum riskini arttırdığı için, kabız kalmayacak şekilde lifli ve posalı gıda tüketilmesi de tavsiye edilir

Böbrek taşı ve bitkisel tedavi

Bazı bitkiler böbrekleri çalıştırdığı için taşın düşürülmesinde etkili olurlar. Bu uygulama 4 milimetrenin  altındaki taşlar için geçerlidir. Ancak hasta yakınları doktorlarına danışmadan böyle uygulamalardan kaçınmalıdır zira her bitki faydalı olmadığı gibi zararı bile dokunabilir. Öte yandan araştırmalarda limon suyunun bazı taşların meydana gelmesini engellediği tespit edilmiştir. Limonatadaki sitrat böbrek taşına karşı etkili olmaktadır. Bu nedenle sıvı gereksiniminin bir bölümü limonata şeklinde alınması önerilebilir.